Autorskie prawa osobiste, autorskie prawa majątkowe oraz czas trwania praw autorskich .

AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE :

Autorskie prawa osobiste reguluje art. 16 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Z artykułu tego wynika że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, prawa te chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się twórcy utworu. Jedne ze szczególnych praw to :

• autorstwa utworu;
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE :

Autorskie prawa majątkowe jest to zespół uprawnień, które przysługują twórcy utworu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych uprawnień. W prawie polskim pojęcie autorskich praw majątkowych reguluje m.in. art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach podobnych . W treści zawarte jest :

twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Najistotniejszą częścią autorskich praw majątkowych jest tzw. prawo do korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji.

Ustawa w art. 50 jako przykład wskazuje następujące pola eksploatacji ( nie jest to spis praw zamkniętych, będzie się on rozwijał wraz z rozwojem techniki) :

§ w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu.

§ w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy

§ w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż wcześniej omówione – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

 TRWANIE PRAW AUTORSKICH :

Problematykę czasu trwania autorskich praw majątkowych regulują przepisy zawarte w rozdziale 4 praw autorskich. Zawarte w art. 36 powołanej wyżej ustawy, autorskie prawa majątkowe gasną zasadniczo z upływem 70 lat:

• od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
• w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
• w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia;
• w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.

Jeżeli bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu, a utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach lub wkładkach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechnienia każdej z wymienionych części.